Otyłość część 1: Jak rozpoznawać?

Dane z 2016 roku wskazują, że trzech na pięciu Polaków ma nadmierną masę ciała, a jeden na czterech choruje na otyłość (2). 

Otyłość jest chorobą przewlekłą zarejestrowaną w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD - 10) pod kodem E.66. Jej diagnoza i leczenie jest niezwykle ważne z uwagi na komplikacje zdrowotne, które pojawiają się pod wpływem nadmiernej masy ciała. 

Ale najpierw o tym czym jest otyłość. Charakteryzuje się nadmiarem tkanki tłuszczowej przy czym nie istnieje pojęcie "zdrowej otyłości" jak zaznaczają autorzy interdyscyplinarnego stanowiska w sprawie rozpoznawania i leczenia otyłości z 2020 roku (1). Rozpoznawana jest przy BMI (kg/m²) powyżej 30, natomiast nadwaga występuje przy BMI w granicach 25-29,9 km/m². Kryterium pozwalającym rozpoznać otyłość jest również sam obwód talii: 94 cm i więcej u mężczyzn oraz 80 cm i więcej u kobiet. 

BMI [kg/m2]
Niedowaga	<18,5
Norma	18,5-24,9
Nadwaga	25-29,9
Otyłość I stopnia	30-34,9
Otyłość II stopnia	35-39,9
Otyłość III stopnia	>40

Do powikłań otyłości należą m.in.:

• cukrzyca
• dyslipidemia
• nadciśnienie
• choroba wieńcowa
• ciężkie zapalenie trzustki
• udar
• zaćma
• idiopatyczny zespół nadciśnienia śródczaszkowego
• powikłania oddechowe: syndrom hiperwentylacji; zaburzenia czynności oddechowej; bezdech senny
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby (otłuszczenie, stłuszczeniowe zapalenie wątroby, marskość wątroby)
• nowotwory: piersi, prostaty, nerek, trzustki, jelita grubego, przełyku, macicy, szyjki macicy
• powikłania ginekologiczne: zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, zespół policystycznych jajników
• zapalenie żył
• zapalenie kości i stawów
• problemy skórne
• choroba zwyrodnieniowa stawów

Dlatego tak ważne jest nie tylko skupianie się na leczeniu samych powikłań otyłości ale i sama redukcja masy ciała oparta na obowiązujących zaleceniach, zgodnych z dowodami naukowymi. 

Nikt już nie oburza się na zalecenie zaprzestania palenia tytoniu dla poprawy stanu zdrowia więc nie powinno nas też dziwić, że ortopeda przed operacją wszczepienia endoprotezy zniszczonego stawu zaleca redukcję masy ciała. Podobnie sytuacja wygląda w gabinecie diabetologa czy ginekologa, ponieważ kontrola masy ciała jest niezwykle ważna dla opanowania cukrzycy czy poprawy płodności. 

1. Bogdański P,. Filipiak J. K., Kowalska I., Lew-Starowicz M., Madej P., Mamcarz A., Mastalerz-Migas A., Ostrowska L., Wyleżoł M., Zgliczyński W. Interdyscyplinarne stanowisko w sprawie rozpoznawania i leczenia otyłości. Forum Zaburz. Metabol. 2020, 2, tom 11. 

2. Raport NFZ „Cukier, otyłość – konsekwencje” z dnia 21.02.2019. https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktu- alnosci-centrali/prezentacja-raportu-cukier-otylosc- -konsekwencje,7296.html (12.05.2020).